Ostomi Temel Bilgiler
Stomalı Birey Destek Bilgileri
Stoma
Ameliyat sonrası eğer hasta kolostomi, ileostomi, ya da ürostomiye sahipse, dışkı (gaita ya da idrar) vücut dışına stoma aracılığıyla çıkar ve dışkının toplanması ve stoma etrafındaki cildin korunması için bir sistem kullanılması gerekir. Bunlar ostomi bakım sistemleridir. Stomalar birbirinden farklıdır. Her stoma şekil ve büyüklüğüne farklı bakım zorlukları çıkarabilir. Bu bölüm stomanızın tipini anlamanız ve en iyi bakım için gerekli bilgilere ulaşmanız için tasarlandı.
Tüm sıvı ya da yarı sıvı gaita, cilt üzerinde kaldığı süre içerisinde cilde zarar verebilir. Özellikle idrar ve ileostomi drenajı yüksek miktarda sindirim enzimi içerdiğinden katı gaitaya oranla peristomal cildi daha çabuk irite edip zedeleyebilir. Sağlıklı peristomal cilt için stoma etrafına iyi oturuş sağlayan bir adaptör ve iyi bir toplama torbası gereklidir.
Stoma sinir ucu içermez ve acı duygusu yoktur. Bununla birlikte zengin kan damarı yapısı nedeniyle sert bir şekilde silindiğinde hafif kanama olabilir.
Farklı stoma tipleri:
- Çıkıntılı Stoma
- Flush (düz) Stoma
- Retrakte (çökük) Stoma
İdeal durumlarda, ostomi ameliyatı sırasında cerrah cilt yüzeyine çıkıntısı olan stoma oluşturu ( çıkıntılı stoma). Böylece adaptör stomanın dış yüzeyine rahatça oturmasına olanak sağlanır.Çıkıntılı stomaya sahip hastada ana hedef, stoma kenarlarına sızıntısız bir oturuş sağlamaktır. Bu sayede gaitanın adaptörün altına sızması ve peristomal cilde zarar vermesinin engellenmesi hedeflenir. .
Çıkıntılı stoma bakımı kolay ve tercih edilen bir durum olmakla beraber bazı stomaları yönetmek zordur. Bunlara iki örnek flush ( düz) ve retrakte (içeri göçük) stomalardır.
Yönetim hedefi:
Peristomal cildi gaita veya idrarın zararlı etkilerinden koruyacak ve uygun şekilde stomal çıktıyı toplayıp muhafaza edecek sızıntısız yapışkanlık sağlayan bir sistem.
Çıkıntılı stomadan farklı olarak flush (düz) stoma abdomende cilt yüzeyinde çıkıntı oluşturmaz. İsminden de anlaşılacağı üzere cilt ile aynı seviyededir. Düz stomalar cerrahin tercih ettiği ameliyat tekniğiyle alakalı olabileceği gibi zaman içerisinde de oluşabilir, hatta çıkıntılı bir stoma da düz hale gelebilir.
Düz stomalarda konveks sistemlerin kullanımlası gerekebilr. Konveks yapıda adaptör içeren sistemler, stoma kenarlarına nazik bir basınç yaparak, stomanın dışarı doğru çıkıntılı hale gelmesine yardımcı olabilir. .
Yönetim hedefi:
Eşit olmayan cilt yüzeyini elimine ederek konveks sistemin yapışabileceği cilt yüzeyi yaratmak ve sistemin yaptığı nazik basınçla stomada çıkıntı sağlamak.
Retrakte stoma, cilt yüzeyinin altına doğru hafifçe girinti oluşturmaktadır. Retrakte stomalar, zaman içerisinde iç cerrahi skarlaşma, kilo dalgalanmaları ve diğer öngörülemeyen durumlardan ötürü oluşabilmektedir.
Flush stoma gibi retrakte stoma da konveks cilt bariyeri kullanımını gerektirmektedir. Bu durum, daha büyük ölçüde bir stoma çıkıntısı elde etmeye sebep olacak ve yapışma ile rahat kullanımı daha kolay hale getirecektir.
Yönetim Hedefi:
Düz olmayan cilt yüzeylerinin giderilmesi, konveks torba sisteminin yapışabileceği ve stoma etrafındaki yüzey alanına bastırarak stomal çıkıntının derecesinin artırılabileceği bir düz yüzey yaratmaktadır.
Daha fazla bilgi için 444 51 69
Bakım Ürünleri
Bakım ürünleri kullanımı stomayla yaşayan bireylerin özel ihtiyaçlarını kolayca karşılamasına yardımcı olur. Burada bazı kullanım önerileri bulabilirsiniz.
- Stomahesive® Pasta
- Stomahesive® Koruyucu Pudra
- Stomahesive® Seals
Peristomal Cilt Problemlerinin Yönetimi
Bazen peristomal cilt problemi yaşayan kişilerle karşılaşabilirsiniz.Yönetimin ilk basamağı ne tür bir sorunla karşılaştığınızı tanımlamaktır. Aşağıda bazı yaygın görülen peristomal cilt problemi tiplerini ve bunlar hakkındaki genel bilgileri bulabilirsiniz. Aşağıdaki linklere basarak semptomlar hakkındaki bilgileri ve yönetim önerilerini görebilirsiniz.
Maya mantarı enfeksiyonları (fungal kandida)Tanım/Nedenler: Sızıntı, terleme, antibiyotik tedavisi veya çatlamış deri.
|
Alerjik kontakt dermatitTanım/Nedenler: Temas ettiğinde cildi tahriş eden madde ve kimyasal bileşenlere maruz kalış (yani bant, adaptör, sabun, yapışkanlar, tozlar, pasta veya torba malzemesi).
|
İrritan dermatit
Tanım/Nedenler:
Genellikle torba sisteminin altından sızıntı olması nedeniyle dışkı veya idrarla temas sonucu peristomal cildin enflamasyonu.
Semptomlar:
- Kızarıklık
- Ağrı
- Nemli cilt
Pseudoverrucous lezyonları
(Hiperplazi, genellikle PEH olarak adlandırılır)
Tanım/Nedenler:
Genellikle adaptörün çok büyük açılması nedeniyle cildin kronik olarak idrara maruz kalmasıyla oluşur.
Semptomlar:
- Ağrı
- Stoma etrafında siğil benzeri gri veya mor renkli kalınlaşmış alanlar
- Sık görülen sızıntı veya kanama
- Stoma üzerinde veya adaptör üzerinde beyaz kumsu, pütürlü granüller
Folikülit
Tanım/Nedenler:
Genellikle peristomal ciltteki kılların travmatik olarak kopması (örneğin cilt bariyerini ciltten kopararak çıkarma, çok derin traş, peristomal cildi çok bastırarak temizleme) nedeniyle kıl folikülünde oluşan enflamasyon.
Semptomlar:
- Kızarık, iğne başı şeklinde kabarıklık veya stoma etrafındaki kıl foliküllerinin dibinde enfeksiyon.
Basınç ülseriTanım/Nedenler: Kemer gibi bir ostomi aparatı, sıkı giysiler, sert adaptörler, peristomal herni veya iş alışkanlıkları nedeniyle peristomal ciltte oluşan yaralar. Semptomlar:
|
Sedef HastalığıTanım/Nedenler: Torba sistemi ve cilt bariyerlerinin altında oluşabilen, sık rastlanan bir cilt bozukluğu. Semptomlar:
|
Pyoderma gangrenosumTanım/Nedenler: Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi iltihaplı bağırsak hastalıklarıyla ilişkili olarak görülen enflamatuar cilt hastalığı. Semptomlar:
|
Kaput Meduza
Tanım/Nedenler:
Stoma etrafındaki kutanöz damarların dilatasyonu sonucu ciltte oluşan mavimsi mor renk değişikliği.
Semptomlar:
- Stoma etrafında mavi/mor alanlar, düzensiz şekilli, küçük kan damarları.